പഞ്ചികൃത ഭൂതങ്ങളാലാണ് വിരാട് രൂപത്തിന്റെ നിർമ്മിതി. അതാണെന്റെ സ്ഥൂലരൂപം. പഞ്ചഭൂതങ്ങളിലെ സത്വാംശങ്ങളിൽ നിന്നും ജ്ഞാനേന്ദ്രിയങ്ങൾ ഉണ്ടായി. സത്വാംശങ്ങൾ കൂടിച്ചേരുന്നതിന്റെ ഫലമായി അന്തഃകരണവും ഉണ്ടായി.   വൃത്തിഭേദാനുസാരം ഈ അന്തകരണം നാലു വിധത്തിലാണ്. അന്ത കരണത്തിൽ സങ്കല്പ വികല്പങ്ങൾ ഉണ്ടാവുമ്പോൾ അത് മനസ്സ്.

 സംശയരഹിതമായി ഉറച്ചൊരുള്ളുറപ്പ് വരുമ്പോൾ അത് ബുദ്ധി. ഒരു തീരുമാനത്തെപ്പറ്റി അനുസന്ധാനം ചെയ്യുമ്പാൾ അത് ചിത്തം. ‘ഞാൻ,ഞാൻ’ എന്നുള്ള തോന്നൽ അന്ത കരണത്തിൽ ഉദിക്കുമ്പോൾ അത് അഹംകാരം.